Ổ Cứng Kêu Lạch Cạch? Khi Nào Nên Sửa Và Khi Nào Phải Thay?

Trường Thịnh Group
10/16/2025
Thủ thuật Laptop, Thủ thuật Máy Tính

【Kiến Thức】1️⃣⭐ ➤ Ổ cứng kêu lạch cạch không phải ngẫu nhiên mà là dấu hiệu lỗi servo, đầu đọc hoặc bo mạch. Cùng xem bài viết hướng dẫn nhận biết, phân tích cơ chế tiếng click, và cách đánh giá nên sửa hay thay ổ mới để bảo toàn dữ liệu an toàn.

Ổ Cứng Kêu Lạch Cạch? Khi Nào Nên Sửa Và Khi Nào Phải Thay?

Khi bạn bật máy và nghe thấy tiếng “lạch cạch, lạch cạch…” phát ra từ ổ cứng (HDD), không nên xem nhẹ. Kỹ thuật viên nào từng làm công tác bảo trì đều biết: tiếng click (clicking noise) là một trong những dấu hiệu đỏ – thường gắn liền với nguy cơ hỏng cơ khí, lỗi mạch điều khiển, hoặc đầu đọc / đầu ghi không hoạt động chính xác.

Trong ngành lưu trữ dữ liệu, người ta còn gọi hiện tượng này là “Click of Death” – tiếng click báo hiệu ổ đĩa có thể sắp “chết” hoàn toàn.

Tuy nhiên, không phải tất cả tiếng click đều có nghĩa ổ đã hoàn toàn hỏng — có trường hợp có thể sửa được hoặc ít nhất cứu dữ liệu. Bài viết này sẽ giúp bạn:

Hiểu cơ chế phát ra tiếng click (lạch cạch)
Xác định nguyên nhân phổ biến (cơ khí, điện, mạch)
Dự đoán mức độ hỏng dựa vào triệu chứng
Quy trình kiểm tra & sửa chữa
Khi nào nên thay mới ổ cứng
Những phương pháp cứu dữ liệu & phòng tránh

Cơ chế phát ra tiếng “lạch cạch” – Từ lý thuyết kỹ thuật

Để hiểu vì sao ổ cứng “kêu”, cần nhìn vào cấu trúc bên trong HDD:

Đĩa từ (platters): nơi dữ liệu được lưu trữ.
Đầu đọc / ghi (read/write heads): gắn trên cần (actuator arm), di chuyển rất gần bề mặt đĩa để đọc/ghi dữ liệu.
Cơ cấu điều khiển (actuator & servo): điều khiển vị trí đầu đọc và nhận biết khi nào nhận dữ liệu.
Bo mạch điều khiển (controller board / PCB): điều phối dòng điện, cấp điện, truyền tín hiệu.
Cơ cấu “park / load” / giảm tốc khi không hoạt động để tránh va chạm.

Khi ổ cứng hoạt động, đầu đọc tiếp cận bề mặt đĩa để đọc/ghi. Nếu trong quá trình đó có lỗi servo, lỗi mạch, trượt vị trí, hỏng đầu đọc, hoặc mạch điều khiển không cung cấp điện đúng, đầu đọc có thể “lạc đường”, liên tục lui rồi lại tìm, gây tiếng “click-click”.

Hoặc trong khởi động, nếu đầu đọc không thể kích hoạt và tìm track đúng, ổ sẽ thử đi thử lại – mỗi lần thử là một tiếng click.

Một số nguyên nhân kỹ thuật dẫn đến tiếng click:

Đầu đọc không tìm được track (servo fault).
Đầu đọc bị hỏng, không xác định được vị trí (mòn, va chạm).
Mạch điều khiển bị lỗi, không cấp dòng điện đủ hoặc tín hiệu điều khiển sai.
Cáp tín hiệu / cáp nguồn bị lỗi, điện áp đầu vào không ổn định.
Hư bo mạch, IC điều khiển, mạch cảm biến servo.
Va chạm vật lý, rung lắc, bụi hoặc hư platter.

Một số diễn đàn kỹ thuật cũng ghi nhận rằng khi khởi động máy, nếu ổ cứng chỉ phát ra 1–2 tiếng click rồi im (do ổ đang calibrate / đặt đầu đọc), đó có thể là bình thường. Nhưng khi click liên tục và kéo dài – đó là dấu hiệu nguy hiểm.

Xu hướng hỏng ổ cứng & số liệu thực tế

Để đặt hiện tượng này vào bối cảnh thực tế, hãy nhìn vào các số liệu về tỷ lệ thất bại của ổ cứng:

Công ty Backblaze, chuyên quản lý rất nhiều ổ cứng trong môi trường điện toán đám mây, báo cáo tỷ lệ thất bại hàng năm (AFR – annualized failure rate) trung bình là 1,57 % năm 2024 cho các ổ cứng họ quản lý.
Trong Q1/2025, Backblaze ghi nhận tỷ lệ thất bại quý (quarterly failure rate) là 1,42 %.
Trong nghiên cứu của USENIX / FAST (qua bài “Disk Failures in the Real World”), người ta thấy trong thực tế, tỷ lệ thay ổ thường >1% mỗi năm, và ít nhất khoảng 2-4% là phổ biến trong nhiều hệ thống sản xuất.

Những con số này cho thấy: dù ổ cứng mới hay đã dùng, có khả năng hỏng là hiện hữu, và tiếng click là một trong các biểu hiện mạnh mẽ cảnh báo hỏng cơ khí.

Ở cấp độ người dùng cá nhân, thống kê ít hơn, nhưng nhiều trung tâm cứu dữ liệu thấy rằng ổ cứng bị click nhiều hơn so với các lỗi khác (bad sectors, hỏng firmware) vì click thường đi liền với cơ khí, và khi hỏng cơ khí thường khó chữa hơn.

Do đó, khi nghe tiếng click, bạn không nên xem nhẹ – hãy xác minh càng sớm càng tốt để tránh mất dữ liệu.

Phân loại tiếng click & mức độ nghiêm trọng

Không phải tất cả tiếng click đều giống nhau. Dưới đây là phân loại và độ nguy hiểm tương ứng:

Loại tiếng click / mô tả	Mức độ nghiêm trọng	Nguyên nhân thường gặp	Ghi chú
Một vài tiếng click lúc khởi động rồi hết	Thấp / trung bình	Calibrate / đặt đầu đọc, hiệu chuẩn servo	Có thể bình thường nếu không kéo dài
Click định kỳ, khoảng cách đều nhau	Trung bình / cao	Lỗi servo, không tìm track, lỗi mạch điều khiển	Cần can thiệp
Click liên tục, nhanh, không dứt	Cao / rất nguy hiểm	Hỏng đầu đọc, hỏng cơ khí, va chạm platter	Bất kỳ phút nào cũng có nguy cơ mất hoàn toàn
Click + không nhận ổ từ hệ điều hành	Rất cao / gần chết	Mạch điều khiển, main board, lỗi firmware	Khó cứu dữ liệu nếu không can thiệp sớm

Do vậy, nếu ổ bạn chỉ click đôi ba tiếng rồi im – có thể chờ, kiểm tra – nhưng nếu click liên tục kéo dài, ngay lập tức bạn nên dừng sử dụng ổ và tiến hành kiểm tra hoặc cứu dữ liệu.

Quy trình kiểm tra & chuẩn đoán kỹ thuật khi ổ cứng kêu lạch cạch

Dưới đây là quy trình kỹ thuật viên chuyên nghiệp thường thực hiện khi khách báo ổ cứng kêu:

Bước 1: Ngắt nguồn – tránh tiếp tục dùng

Khi ổ cứng click liên tục, tiếp tục cấp điện có thể làm đầu đọc “va chạm” vào platter, gây xước bề mặt.
Không nên mở ổ cứng ra (trong môi trường không phòng sạch) hoặc sử dụng mẹo “đưa vào tủ lạnh”. Nhiều hướng dẫn khuyến cáo chống lại việc này.
Dừng mọi thao tác ghi vào ổ, nếu có thể, chuyển sang chế độ read-only (chỉ đọc).

Bước 2: Kiểm tra nguồn & cáp

Kiểm tra điện áp cấp cho ổ (rất quan trọng nếu ổ là HDD gắn trong PC) – nếu PSU yếu, cáp nguồn gây sụt điện áp, cũng có thể gây click.
Thay cáp SATA / dữ liệu để loại trừ cáp bị lỗi gây mất tín hiệu
Nếu ổ là ổ gắn ngoài, thử cấp điện từ nguồn khác hoặc chuyển sang cổng USB mạnh hơn.

Bước 3: Kiểm tra S.M.A.R.T & ghi log

Sử dụng phần mềm như CrystalDiskInfo, smartmontools, HD Tune để xem thông số SMART (Reallocated Sectors Count, Pending Sectors, Seek Error Rate, Power On Hours, etc.).
Nếu các thông số như Reallocated Sector, Pending Sector tăng nhanh, là dấu hiệu hỏng khu vực vật lý.
Kiểm tra xem ổ có báo lỗi “Read Error”, “Seek Error” trong log.

Bước 4: Thử vận hành chỉ đọc (read-only)

Mount ổ trong chế độ chỉ đọc, chạy lệnh đọc toàn bộ dữ liệu (ddrescue trên Linux, hay các phần mềm cứu dữ liệu) để xem ổ có thể đọc được bao nhiêu phần trăm dữ liệu.
Nếu click khi đọc, có thể xác định vùng dữ liệu gây lỗi – nếu phần lớn dữ liệu vẫn đọc được, có thể cứu được.

Bước 5: Quyết định sửa & can thiệp vật lý

Với lỗi như servo failure, đầu đọc lệch, có thể thay đầu đọc (head swap) trong phòng sạch (cleanroom).
Với lỗi bo mạch (controller), có thể thay bo mạch tương đương (yêu cầu firmware matching).
Với lỗi platter bị xước / hư, rất khó chữa – thường chọn phương án thay ổ mới + cứu dữ liệu nếu được.

Kỹ thuật viên giỏi sẽ làm các bước này trong môi trường vệ sinh, có công cụ đo chuyên dụng, tránh gây thêm tổn hại.

Có thể bạn quan tâm: Máy Tính Không Nhận Bàn Phím? Cách Sửa Nhanh, Hiệu Quả Tại Nhà

Ổ Cứng Kêu Lạch Cạch – Khi Nào Nên Sửa & Khi Nào Nên Thay Mới

Việc sửa ổ cứng không phải lúc nào cũng khả thi hoặc kinh tế. Dưới đây là các tiêu chí kỹ thuật để quyết định:

1. Khi nên sửa

Ổ cứng vẫn nhận được trong hệ điều hành, dữ liệu có thể đọc được phần lớn.
Lỗi chủ yếu là mạch điều khiển, IC bị lỗi, hoặc servo/firmware – các lỗi có khả năng thay bo mạch hoặc tinh chỉnh servo.
Phần lỗi giới hạn, không nằm ở vùng dữ liệu quan trọng.
Phí sửa + cứu dữ liệu thấp hơn nhiều so với thay ổ + mất dữ liệu.
Bạn có dữ liệu quan trọng cần giữ lại, và có dịch vụ cứu dữ liệu chuyên nghiệp.

2. Khi nên thay mới:

Tiếng click liên tục, mạnh, không ngừng – dấu hiệu cơ khí hỏng nặng.
Ổ không được nhận trong BIOS / hệ thống, S.M.A.R.T không thể truy cập.
Phần lớn dữ liệu không thể đọc được, hoặc ổ có nhiều khu vực bad sector.
Chi phí sửa + cứu dữ liệu cao hơn mua ổ mới + backup dữ liệu.
Ổ đã sử dụng lâu (đến cuối tuổi thọ), độ rủi ro cao, nên đầu tư ổ mới để đảm bảo an toàn.

Một quy tắc trong ngành: nếu chi phí sửa > 30–40 % giá ổ mới + nguy cơ hỏng lại, nên thay mới.

Trường hợp ổ cứng kêu lạch cạch thực tế từ kỹ thuật viên & lưu ý

Có khách đến rằng ổ cứng phát tiếng click lặp đi lặp lại, máy không nhận. Kỹ thuật viên khi kiểm tra phát hiện bo mạch điều khiển bị cháy một tụ lọc – thay bo mạch là cứu được dữ liệu ~90 %.
Trường hợp nhiều ổ mạng (NAS) click đồng loạt do mất điện, kỹ thuật viên đã tháo ổ ra và dùng ddrescue copy vùng dữ liệu còn tốt sang ổ mới trước khi thay ổ bị lỗi.
Có khách tin vào mẹo “đưa ổ vào tủ lạnh” – kỹ thuật viên cảnh báo: điều này có thể gây ngưng tụ hơi nước, ăn mòn đĩa từ và gây hỏng thêm. Nhiều trung tâm dữ liệu khuyến cáo không làm cách này.

Lưu ý quan trọng: cứu dữ liệu từ ổ click phải thực hiện trong phòng sạch, với thiết bị đặc biệt (ống hút bụi, thiết bị đo áp, cleanroom) – nếu làm ngoài tay nghề dễ gây hỏng platter.

Hướng dẫn quyết định từng bước với ổ cứng kêu lạch cạch

Dưới đây là quy trình quyết định bạn – hoặc kỹ thuật viên – nên làm gì:

Nghe tiếng click – xác định loại (liên tục, định kỳ, ít).
Ngắt nguồn – không tiếp tục cấp điện.
Kiểm tra cáp & nguồn – thử thay cáp / nguồn khác.
Chạy phần mềm SMART kiểm tra thông số.
Mount ổ read-only hoặc dùng công cụ copy dữ liệu.
Nếu dữ liệu quan trọng – gửi trung tâm cứu dữ liệu hoặc kỹ thuật viên chuyên nghiệp.
Nếu ổ có khả năng sửa nhẹ (mạch, bo mạch) – sửa thử nếu chi phí hợp lý.
Nếu lỗi nặng (cơ khí, platter) hoặc sửa quá đắt – thay ổ mới và backup dữ liệu.

So sánh chi phí & rủi ro khi ổ cứng kêu lạch cạch: Sửa vs Thay mới

Phương án	Chi phí trung bình	Rủi ro	Thời gian	Kết quả mong đợi
Sửa + cứu dữ liệu	Cao – tùy lỗi (~ vài trăm nghìn đến vài triệu)	Có thể không cứu được hết dữ liệu, ổ hỏng tiếp	Nhiều ngày đến tuần	Dữ liệu phần lớn được phục hồi, ổ có thể hoạt động
Thay mới ổ + phục hồi dữ liệu (nếu có backup)	Chi phí mua ổ mới (tùy dung lượng) + chi phí cứu (nếu cần)	Rủi ro mất dữ liệu nếu không kịp cứu	Nhanh hơn nếu có bản backup	Ổ mới an toàn, dữ liệu được khôi phục (nếu có bản sao)

Thí dụ: nếu ổ 1 TB mất ~1,5 – 3 triệu, chi phí cứu dữ liệu ổ click có thể lên đến 2–5 triệu tuỳ mức độ hỏng. Nếu chi phí cứu vượt 50 % giá ổ + công sức, thường nên chọn thay mới.

Bài học & khuyến nghị từ kỹ thuật viên

Backup thường xuyên: với ổ cứng, luôn giữ bản sao dữ liệu (RAID, cloud, ổ SSD phụ).
Theo dõi SMART: nếu reallocated sectors hoặc pending sectors tăng, nên thay ổ trước khi click xảy ra.
Tránh va đập, rung lắc khi ổ đang hoạt động: dùng chống sốc, giữ ổ cố định.
Chọn ổ chất lượng, hãng uy tín, không chọn ổ rẻ trôi nổi.
Giảm tải ổ: nếu ổ làm việc liên tục 24/7, hãy dùng RAID hoặc cân bằng tải.
Bảo trì định kỳ: kiểm tra ổ 3–6 tháng/lần, dọn bụi, làm mát.

Kết luận

Tiếng “lạch cạch / click” từ ổ cứng không phải âm thanh bình thường – đó là cảnh báo hỏng cơ khí, servo hoặc mạch điều khiển.
Dựa vào loại click, dữ liệu đọc được, thông số SMART – ta có thể quyết định sửa hay thay mới.
Với lỗi nhẹ, sửa + thay bo mạch có thể cứu được ổ. Với lỗi nặng, thay mới là lựa chọn an toàn hơn.
Quan trọng nhất: không chần chừ, dừng sử dụng ổ bị click, sao lưu / cứu dữ liệu ngay trước khi tình trạng tệ hơn.

Tiếng “lạch cạch” kêu từ ổ cứng là dấu hiệu không thể xem nhẹ – đó có thể là lời cảnh báo cuối cùng trước khi dữ liệu biến mất. Nếu bạn chưa chắc ổ cứng còn cứu được hay không, hãy để kỹ thuật viên Trường Thịnh Group kiểm tra miễn phí và tư vấn phương án sửa máy tính tận nhà tối ưu nhất.

Bấm Gọi Để Yêu Cầu Sửa Tận Nơi Và Báo Giá Sản Phẩm:

Với Hơn 20 Kỹ Thuật 3O-4Op Có Mặt Ở Các Quận Trong Tphcm. Quý khách không cần ra ngoài tìm kiếm chờ đợi hãy gọi thợ tới sửa, Giao hàng nhanh, tư vấn miễn phí.
Cam kết:Tư vấn tận nơi miễn phí, sửa ok hàng hóa ok mới thanh toán. KH hài lòng mới thu tiền.
Thời gian làm việc kỹ thuật sửa tại nhà từ: 7h30 – 17h30 (Cả T7 Và Chủ Nhật) – Cửa hàng mở cửa tới 20h

ĐỊA CHỈ TỚI CỬA HÀNG MUA BÁN SỬA CHỮA. BẤM VÀO ĐỊA CHỈ ĐỂ CHỈ ĐƯỜNG TỚI.